Είναι γνωστό ότι οι παθήσεις του καρδιαγγειακού συστήματος και οι διάφορες κακοήθειες (καρκίνοι) είναι υπεύθυνες για την πλειοψηφία των θανάτων τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, ιδίως στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες.
Καταρχήν πρέπει να αναφερθεί ότι και στην ίδια την καρδιά μπορεί να εμφανιστεί καρκίνος, ο οποίος είναι συνήθως μεταστατικού τύπου από άλλα όργανα. Τα τελευταία χρόνια πάντως έχει αρχίσει να αναπτύσσεται ένα κοινό πεδίο καρδιολόγων και ογκολόγων, η οντότητα της καρδιο-ογκολογίας, η οποία εστιάζει κυρίως στην αναγνώριση και αντιμετώπιση καρδιαγγειακών προβλημάτων σε καρκινοπαθείς υπό θεραπεία.
Η εμφάνιση καρκίνου σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θρομβώσεων-θρομβοεμβολικής νόσου. Επίσης έχει γίνει αποδεκτό ότι καρκίνος και καρδιαγγειακά νοσήματα μοιράζονται αρκετούς παράγοντες κινδύνου όπως πχ το κάπνισμα, την κακή διατροφή-τρόπο ζωής κλπ. Παράλληλα το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών με καρκίνο έχει σε πολλές περιπτώσεις αυξηθεί ιδίως με τις νεότερες αντινεοπλασματικές αγωγές, επιτυγχάνοντας ακόμα και μακροχρόνια ύφεση/θεραπεία της νόσου τους-κάποιοι εξ αυτών μπορεί να πάσχουν ήδη ή να νοσήσουν στο μέλλον και από καρδιαγγειακά νοσήματα. Αντίστοιχα όμως υπάρχει και η παραδοχή ότι μερικές από τις ευρέως χρησιμοποιούμενες θεραπείες μπορεί να προσβάλλουν το καρδιαγγειακό σύστημα.
Όσον αφορά τις χημειοθεραπείες, είναι πλέον γνωστό ότι αγωγές όπως οι ανθρακυκλίνες που χορηγούνται πχ σε καρκίνους μαστού, πνεύμονα, πεπτικού, λευχαιμίες, λεμφώματα, μπορούν να προκαλέσουν καρδιοτοξικότητα με δοσοεξαρτώμενο τρόπο (ιδίως σε υψηλές δόσεις). Η κύρια μορφή της είναι η μείωση της απόδοσης της καρδιάς, ή οποία κυμαίνεται από ασυμπτωματική έως σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια με συμπτώματα όπως δύσπνοια. Για τους ασθενείς αυτούς, αναλόγως και του σχήματος-δόσεων που θα λάβουν, προτείνεται η καρδιολογική παρακολούθηση με υπερηχογράφημα πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά το πέρας της θεραπείας. Πρώιμη ανίχνευση καρδιοτοξικότητας μέσω του κλάσματος εξώθησης (δείκτης καρδιακής απόδοσης) καθώς και με χρήση νεότερων απεικονιστικών τεχνικών θα συμβάλλει στην έγκαιρη έναρξη καρδιολογικής αγωγής αλλά και στην ορθότερη περαιτέρω ογκολογική διαχείριση, με κριτήριο πάντα τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας.
Κάποιες αντικαρκινικές θεραπείες σχετίζονται με προαγωγή της αθηρωμάτωσης. Αυτό, σε συνδυασμό με τον κίνδυνο θρομβώσεων από τον ίδιο τον καρκίνο, συνδέεται με αύξηση της πιθανότητας για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και εμφράγματος μυοκαρδίου.
Άλλα προβλήματα που μπορεί να προκληθούν είναι η απορρύθμιση της αρτηριακής πιέσεως-εμφάνιση υπέρτασης, παθήσεις του περικαρδίου, ηλεκτροκαρδιογραφικές μεταβολές και εκδήλωση αρρυθμιών. Οι μηχανισμοί των αρρυθμιών σχετίζονται τόσο με απευθείας δράση των φαρμάκων (βλάβη στο μυοκάρδιο-περικάρδιο, ισχαιμία) όσο και με τη γενικότερη κατάσταση του ασθενούς (πχ γαστρεντερικές διαταραχές, ηλεκτρολυτικές μεταβολές).
Εκτός της χημειοθεραπείας, η ακτινοθεραπεία, ιδίως στο θώρακα και σε μεγάλες δόσεις, μπορεί να προκαλέσει καρδιαγγειακές επιπλοκές. Οι επιπλοκές αυτές συχνά αναδύονται μετά από χρόνια. Τέτοιες είναι οι βλάβες σε βαλβίδες της καρδίας, η δυσλειτουργία του μυοκαρδίου, παθήσεις του περικαρδίου (πχ μετακτινική συμπιεστική περικαρδίτιδα), διαταραχές στο ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς, αγγειακές βλάβες όπως αθηρωμάτωση στεφανιαίων, αορτής, καρωτίδων. Λόγω της καθυστερημένης εμφάνισής τους συστήνεται η μακροχρόνια καρδιολογική παρακολούθηση των ασθενών αυτών.
Γενικά, λαμβάνοντας υπόψιν ότι η οντότητα της καρδιο-ογκολογίας είναι υπό διαμόρφωση, προτείνεται να γίνεται ένας καρδιολογικός έλεγχος του ογκολογικού ασθενούς στην αρχή της διάγνωσης. Η περαιτέρω παρακολούθησή του σχετίζεται με το προφίλ του, την αντινεοπλασματική αγωγή που θα λάβει και την όποια εμφάνιση ευρημάτων (πχ συμπτώματα δύσπνοιας ή στηθάγχης, αρρυθμίες, διαταραχές πιέσεως κλπ) σχετιζόμενων με το καρδιαγγειακό σύστημα.