Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) είναι το πιο συχνό μεταβολικό νόσημα σε παγκόσμια κλίμακα και μια από τις κυριότερες αιτίες θνητότητας και νοσηρότητας. Στην Ευρώπη πάνω από 60 εκατομμύρια ενήλικες υπολογίζεται ότι πάσχουν από ΣΔ τύπου 2, με πολλούς να είναι αδιάγνωστοι. Ορίζεται ως μεταβολική διαταραχή πολλαπλής αιτιολογίας, που χαρακτηρίζεται από χρόνια υπεργλυκαιμία, λόγω διαταραχών στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών, η οποία είναι αποτέλεσμα ανεπάρκειας της έκκρισης ή της δράσης της ινσουλίνης ή και των δύο. Η χρόνια υπεργλυκαιμία οδηγεί μακροπρόθεσμα σε δυσλειτουργία και ανεπάρκεια διαφόρων οργάνων, κυρίως του καρδιαγγειακού συστήματος, αλλά και των οφθαλμών, των νεφρών, των νεύρων.
Ο ΣΔ σχετίζεται με επιταχυνόμενη και εκτεταμένη αθηρωμάτωση και αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρδιαγγειακών επιπλοκών. Η μακροαγγειοπαθητική νόσος είναι η πλέον ενδιαφέρουσα και σημαντική επιπλοκή του ΣΔ, ενώ οι διάφορες εκφράσεις της (στεφανιαία νόσος, αγγειακή εγκεφαλική νόσος, περιφερική αρτηριακή νόσος) είναι πολύ συχνότερες και έχουν χειρότερη πρόγνωση στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Είναι γνωστό ότι η στεφανιαία νόσος παρουσιάζεται 2 φορές πιο συχνά σε ασθενείς με ΣΔ και επιπλέον οι διαβητικοί ασθενείς έχουν μεγαλύτερη θνησιμότητα μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου. Είναι γεγονός ότι η πλειοψηφία των θανάτων στους διαβητικούς οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο.
Μέρος αυτού του αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου στους διαβητικούς ασθενείς οφείλεται στην παρουσία γνωστών παραγόντων κινδύνου όπως η υπερχοληστερολαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή-έλλειψη άσκησης, το θετικό οικογενειακό ιστορικό για στεφανιαία νόσο.
Η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία εξέδωσε πρόσφατα (2019) νέες οδηγίες για την πρόληψη-διαχείρηση των επιδράσεων του ΣΔ στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Ο στόχος της αρτηριακής πίεσης διαμορφώνεται για τη συστολική πίεση στο 120-130 και για τη διαστολική στο 70-80 εφόσον είναι ανεκτή, ενώ για τους ηλικιωμένους υπάρχει μια ελαστικότητα (όρια:130-140). Συστήνεται η τακτική παρακολούθηση της ΑΠ κατ' οίκον και προτείνεται η 24ωρη καταγραφή (holter πίεσης) για τον έλεγχο της ημερήσιας διακύμανσης.
Ο στόχος της LDL χοληστερίνης (κακής) στους διαβητικούς διαμορφώνεται σε <100, ενώ σε ΣΔ υψηλού κινδύνου στο <70 (και κατά περίπτωση <55) ή τουλάχιστον στο 50% της αρχικής τιμής. Όσον αφορά στη φαρμακευτική αγωγή, οι στατίνες είναι πρώτη γραμμή θεραπείας, συμβάλλοντας σε μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων, με καλό προφίλ ασφαλείας.
Η χορήγηση ασπιρίνης μπορεί να έχει θέση μόνο σε διαβητικούς υψηλού κινδύνου (ΣΔ >10 χρόνια, βλάβες οργάνων όπως οι οφθαλμοί ή οι νεφροί, επιπλέον παράγοντες κινδύνου όπως υπέρταση, κάπνισμα, υπερλιπιδαιμία) ή με γνωστή καρδιαγγειακή νόσο.
Για την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου συστήνεται παρακολούθηση καταρχήν με διενέργεια ηλεκτροκαρδιογραφήματος ενώ το υπερηχογράφημα καρδιάς και άλλα τεστ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για έλεγχο δομικής καρδιοπάθειας.
Επιπλέον συστήνονται παρεμβάσεις στο lifestyle (τρόπος ζωής) για ανάσχεση της εξέλιξης προδιαβητικών σταδίων σε ΣΔ. Θεμελιώδης είναι η λεγόμενη υγιεινοδιαιτητική παρέμβαση (Μεσογειακή διατροφή πλούσια σε φρούτα-λαχανικά, περιορισμός αλκοόλ, δίαιτα μειωμένων θερμίδων για ρύθμιση σωματικού βάρους και τακτική άσκηση μέτριας έντασης, τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα). Ασφαλώς τονίζεται η διακοπή καπνίσματος, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία στη χώρα μας.
Τέλος, γίνεται αναφορά στην επιλογή νεότερων αντιδιαβητικών φαρμάκων (γλιφλοζίνες, γλουτίδες) σε ασθενείς με ΣΔ και καρδιαγγειακή νόσο ή διαβητικούς υψηλού κινδύνου, καθότι έδειξαν βάσει μελετών μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων αλλά και του θανάτου.
Συνδυάζοντας τα ανωτέρω, η πολυπαραγοντική αυτή προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων στους διαβητικούς ως και κατά 75%