Η εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή είναι αρκετά συχνή, περί τα 38 περιστατικά ανά 100000 πληθυσμού ετησίως. Στην Ελλάδα αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 4000 θύματα. Με δεδομένο ότι ο θάνατος επέρχεται εντός λεπτών, οι στατιστικές δείχνουν ότι μόνο το ένα τρίτο των θυμάτων θα τύχουν υποστήριξης (αναζωογόνηση) και μόνο ένα στα 10 θα επιβιώσει. Δυστυχώς τα δεδομένα διεθνώς δείχνουν αύξηση των περιστατικών εξωνοσοκομειακής ανακοπής από την έναρξη της πανδημίας COVID19, με παράλληλη αύξηση στη θνητότητα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Αναζωογόνησης (ERC) έχει εκδώσει οδηγίες για τη βασική υποστήριξη ζωής σε περίπτωση ανακοπής προκειμένου να βελτιωθεί η πιθανότητα επιβίωσης των θυμάτων. Οι οδηγίες αυτές περιλαμβάνουν τη λεγόμενη ΚΑΡΠΑ (ΚΑΡδιοΠνευμονική Αναζωογόνηση) και αφορούν όλους μας καθότι στα πρώτα κρίσιμα λεπτά ενός συμβάντος, συνήθως παρόντες είναι απλοί πολίτες. Οι οδηγίες αυτές αναθεωρήθηκαν για να καθοδηγήσουν τους ανανήπτες σε περίπτωση που το θύμα ανακοπής είναι ύποπτο ή επιβεβαιωμένο κρούσμα νόσου COVID19.
-Προσεγγίζουμε με ασφάλεια το θύμα, με χρήση μάσκας ή άλλων μέτρων προστασίας (να αποφεύγεται συνωστισμός πέριξ του θύματος).
-Ελέγχουμε αν αντιδρά ταρακουνώντας τους ώμους του και ρωτώντας "Είστε καλά;"
-Δεν επιδιώκουμε καταρχήν την απελευθέρωση του αεραγωγού με έκταση της κεφαλής για λόγους ασφαλείας (προσωπική μου σημείωση: η συγκεκριμένη σύσταση θεωρείται πλέον παρωχημένη).
-Ελέγχουμε οπτικά αν αναπνέει για 10 δευτερόλεπτα χωρίς να πλησιάσουμε το κεφάλι μας στο κεφάλι του θύματος. Εάν δεν αναπνέει ή έχει ρόγχο,
-Καλούμε το ΕΚΑΒ (166 ή 112) αναφέροντας θύμα ανακοπής ύποπτο για COVID19.
-Καλύπτουμε τη μύτη και το στόμα του θύματος με χειρουργική μάσκα ή πανί ή πετσέτα
-Ξεκινάμε ΚΑΡΠΑ: Αδιάλειπτες θωρακικές συμπιέσεις μόνο, χωρίς εμφυσήσεις ("φιλί της ζωής")-προκαλεί αερόλυμα
Οι συμπιέσεις συστήνεται να είναι με βάθος 5-6cm και συχνότητα 100-120/λεπτό. Γίνονται εφαρμόζοντας την παλάμη μας στο μέσον του θώρακα μεταξύ των θηλών, πλέκοντας τα δάκτυλα με τεντωμένα χέρια, κάθετα πάνω από το θύμα.
Εμφυσήσεις συστήνεται να πραγματοποιούνται μόνο εάν ο ανανήπτης είναι εκπαιδευμένος/υγειονομικό προσωπικό και με τη χρήση κατάλληλου εξοπλισμού (πχ ασκό/μάσκα-ambu), σε αναλογία 30 συμπιέσεων:2 εμφυσήσεων.
-Χρησιμοποιούμε Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδωτή (AED) το συντομότερο εφόσον είναι διαθέσιμος-δεν προκαλεί αερόλυμα
Πιέζουμε τοκουμπί ενεργοποίησης του AED, κολλάμε στο γυμνό στήθος του θύματος τα 2 συνοδά αυτοκόλλητα (ένα ψηλά μπροστά προς τη δεξιά θηλή και ένα χαμηλότερα αριστερά κάτω από τη μασχάλη) και απλά ακολουθούμε τις φωνητικές οδηγίες της συσκευής (αναγνωρίζει αυτόματα τον καρδιακό ρυθμό και ειδοποιεί για χορήγηση ρεύματος).
-Συνεχίζουμε μέχρι να συνέλθει το θύμα ή να έρθει εξειδικευμένη βοήθεια.
-Κατόπιν εφαρμόζουμε σχολαστική υγιεινή χεριών με σαπούνι ή αντισηπτικό (μετά από επαφή με κρούσμα COVID19 επικοινωνούμε για οδηγίες με τις υγειονομικές αρχές -τηλ1135)
Το κύριο μέλημά μας είναι η ασφάλεια, τόσο του ανανήπτη και των παρευρισκόμενων όσο και του θύματος. Η ασφάλεια επιτυγχάνεται μέσα από την εκπαίδευση του κόσμου στην εφαρμογή απλών τυποποιημένων πρωτοκόλλων για την παροχή πρώτων βοηθειών σε θύματα ανακοπής με σεμινάρια, πιστοποιημένα από το ERC. Για το ευρύ κοινό υπάρχει το 4ωρο Basic Life Support (BLS), με εκμάθηση ΚΑΡΠΑ-χρήσης AED πάνω σε προπλάσματα ("κούκλες"). Τα σεμινάρια στη χώρα μας πραγματοποιούνται τόσο από την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία (www.hcs.gr, info@hcs.gr) όσο και από άλλους φορείς. Tα σεμινάρια στην παρούσα φάση είναι περιορισμένα, με πλάνο να πραγματοποιούνται διαδικτυακά/υβριδικά. Στο internet επιπλέον υπάρχει πληθώρα ολιγόλεπτων επεξηγηματικών videos (Google search: video CPR, video ΚΑΡΠΑ ή στο YouTube) με επίδειξη πρώτων βοηθειών σε θύμα ανακοπής.